← Back to home

Feel Trip พาทุกคนออกเดินทางและเปิดโอกาสให้เรียนรู้ทุกสิ่งที่อยากจะรู้ เพราะ เราทุกคนเป็นเจ้าของการเรียนรู้ด้วยตัวเอง เรียนรู้ได้ทุกที่ ทุกเวลา ทุกสถานการณ์

การทำงานวิจัยสมัยเรียนเรื่องคนขายพวงมาลัยและงานวิจัยการค้ามนุษย์ในลุ่มแม่น้ำโขงในช่วงแรกเริ่มทำงานทำให้ ตุ้ม อินทิรา วิทยสมบูรณ์ ได้เห็นว่าโลกของการเรียนรู้กว้างกว่าในห้องเรียน มีหลายปัญหาที่ไม่เคยรู้ ไม่เคยเห็น แต่มีอยู่จริงในสังคม  ตุ้มจึงผันตัวไปเป็นนักข่าวในสำนักนโยบายของ ThaiPBS ด้วยความคาดหวังที่จะเปลี่ยนความคิดของผู้คนผ่านการทำงานเชิงโครงสร้าง และในช่วงเวลานี้เอง ตุ้มได้เห็นว่าทุกปัญหาสังคมที่เกิดขึ้นในประเทศไทยมีจุดร่วมเดียวกันคือปัญหาการศึกษา จึงกระโดดเข้ามาทำงานด้านการศึกษาทันที และได้เรียนรู้ว่าการแก้ปัญหาอย่างมีส่วนร่วมมันเกิดขึ้นได้ หากเรามีพื้นที่และกระบวนการให้ผู้คนที่มีความหลากหลายทั้งความคิด ความรู้ ความสามารถเข้ามาทำงานร่วมกัน

ตุ้มเริ่มต้นคิดกรอบข้อเสนอโครงการ ในชื่อ Storyteller in Journey เป็นต้นแบบแรก (Prototype) เกิดจากวิเคราะห์สถานการณ์การศึกษาว่า การศึกษาในระบบทำให้เด็กไม่สามารถจะมีความฝันได้อย่างเต็มที่ เพราะฝันมันถูกกรอบไว้ด้วยหลักการบางอย่างของการศึกษา เงินที่รัฐมีให้สำหรับการศึกษามีจำนวนเยอะมาก แต่มีเพียง 10% เท่านั้นที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเด็กโดยตรง ซึ่งโรงเรียนเป็นผู้ถือเงินนั้น ไม่ใช่ตัวเด็กเอง ตุ้มจึงเกิดคำถามว่า ในเมื่อเด็กเป็นเจ้าของเงินและการเรียนรู้ เหตุใดเด็กจึงไม่ได้รับสิทธิในการถือเงินหรือออกแบบการเรียนรู้ได้เอง

Storyteller in Journey จึงต้องการจะคืนอำนาจการถือเงินให้กับเด็ก เพื่อพิสูจน์ว่าถ้าเด็กคนหนึ่งมีอำนาจการจัดการภายใต้งบประมาณ เขาจะโลดแล่นไปในทิศทางที่เขาต้องการได้หรือไม่ โดยมีเงินตั้งต้นกองละ 3,000 บาท 20 กอง เปิดรับสมัครหาเด็ก เยาวชน คนรุ่นใหม่ ชวนมาสร้างเมืองการศึกษาด้วยกัน  ทุกคนที่เข้ามาก็จะได้ทำ Proposal เล็ก ๆ  เป็นแผนการเรียนในรูปแบบของเรียงความ ไม่จำกัดหน้า เพื่อจะรับทุนไปทำการเรียนรู้ในรูปแบบของตัวเอง ยกตัวอย่างการเรียนรู้ เช่น เรียนรู้เรื่องผีในชุมชน นั่งรถไฟไปปัตตานีเพราะอยากรู้ว่าความรุนแรงมีอยู่จริงไหม เรียน visual note-taking หรือเรียนทำไอศกรีมปกากญอ เป็นต้น แล้วกลับมาแบ่งปันให้เพื่อน ๆ ได้ฟังการเรียนรู้ของตัวเอง จากนั้นชวนสมาชิกกลุ่ม Storyteller มาเป็นคณะทำงานตั้งต้น และเกิดเป็น Prototype ที่ 2 คือ ‘Feel Trip’ ซึ่งมีความเชื่อว่า “เราทุกคนเป็นเจ้าของการเรียนรู้ด้วยตัวเอง เรียนรู้ได้ทุกที่ ทุกเวลา ทุกสถานการณ์” และเป็นโมเดลที่ใช้มาจนถึงปัจจุบัน

ก้าวต่อไปของ Feel Trip คือการทำให้องค์กรและเครือข่ายมีทักษะที่จะอยู่ได้ด้วยตัวเอง สามารถเท่าทันและปรับตัวต่อความเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ที่เข้ามาได้

Feel Trip มีความตั้งใจที่จะคืนอำนาจการศึกษาให้เด็ก เยาวชน คนรุ่นใหม่ ผ่าน 3 กิจกรรม ดังนี้

อีกหนึ่งกิจกรรมของ Feel Trip ที่ช่วยสนับสนุนการสร้างพื้นที่เรียนรู้คือ Social Lab เปิด Workshop สำหรับบุคคลภายในและภาคีเครือข่าย มาเพิ่มเติมทักษะ เครื่องมือ ความรู้ และสานสัมพันธ์ระหว่างคนทำงาน

โดยทุกกิจกรรมของ Feel trip จะต้องประกอบด้วยกระบวนการ 4 ขั้นตอน คือ

หนึ่งในโปรเจกต์ที่เกิดจาก Feel Trip และยังคงดำเนินการต่อเนื่องจนถึงปัจจุบันคือ “แปลงผักนุ้ยนุ้ย” จ.กระบี่ โปรเจกต์นี้เกิดจาก โควิด-19 ที่เป็นเหตุทำให้พ่อแม่ของเด็กสูญเสียรายได้ เด็กบางคนต้องอดข้าวเพราะไม่มีเงิน

ครูตอ จินดาหรา ตาวัน เป็นคุณครูในชุมชนเห็นปัญหาจึงอยากทำพื้นที่ความมั่นคงให้เด็ก เกิดเป็นโปรเจกต์แปลงผักนุ้ยนุ้ย ด้วยการนำผักมาลงในพื้นที่ว่างหน้าบ้าน ชวนเด็ก ๆ มาปลูกผัก เพื่อแก้ปัญหาปากท้องของเด็ก จนกลายเป็นพื้นที่เรียนรู้ ห้องเรียนสีเขียวให้เด็ก เด็กทั้งสนุกและเกิดความใคร่รู้เกี่ยวกับผักในพื้นที่ ครอบครัวของเด็กๆและโรงเรียนก็นำโมเดลแปลงผักนี้ไปใช้ จนสามารถสร้างรายได้ให้ครัวเรือนได้

ในปีที่ 3 เด็ก ๆ ได้ไปสำรวจชุมชนว่านอกจากแปลงผักที่เห็นและปลูกด้วยกันใน 2 ปีแรก ชุมชนมีทรัพยากรอะไรอีกบ้าง เด็กได้เห็นการคั่วมะม่วงหิมพานต์โบราณ การทำเรือหัวโทง ประมง เกษตร จักสาน เด็กเชื่อมโยงทำแผนที่เดินดินและการเรียนรู้ของชุมชน ตุ้มเห็นโอกาสจัด Feel Trip Workshop ขึ้นอีกครั้งเพื่อพาคนไปเรียนรู้พื้นที่ของโปรเจกต์แปลงผักนุ้ยนุ้ย นายก อบต.มาอยู่เรียนรู้และลงมือทำกิจกรรมด้วยตลอดตั้งแต่เช้าถึงเย็น ทำให้เห็นว่าการเรียนรู้มีส่วนร่วมกับเมืองได้ เมืองเปลี่ยนได้ ถ้าเราทำให้ส่วนต่าง ๆ ของเมืองมีความร่วมไม้ร่วมมือบางอย่าง โดยที่มีเด็กเป็นจุดคานงัด เด็ก ๆ เป็นคนพาผู้ใหญ่ไปเรียนรู้ ปัจจุบันแปลงผักนุ้ยนุ้ยเข้าสู่ปีที่ 4 และยังคงดำเนินการอย่างตั้งใจต่อไป

การมีแปลงผักนุ้ยนุ้ย และโปรเจกต์อื่นๆจากกิจกรรม Action Project ทำให้ Feel Trip มีพื้นที่เรียนรู้ในเครือข่ายของตัวเอง สามารถพาผู้คนไปเรียนรู้ในพื้นที่ในเครือ Feel Trip ได้ โดยไม่ต้องไปยังพื้นที่ภาคีเหมือนช่วงแรกอีก

การสร้างสรรค์งานของ Feel Trip มักจะเกิดจากการถอดบทเรียนของตุ้มและทีม เป็นการหยิบสิ่งที่ดี ข้อผิดพลาด และบทเรียนมาพัฒนาเป็นงานที่จะทำให้องค์กรแข็งแรงและอยู่ได้ด้วยตัวเอง

Feel Trip ผ่านเส้นทางของความล้มเหลวในการพยายามเปลี่ยนความคิดของผู้คนเกี่ยวกับการศึกษา จนเกิดความสับสนและความรู้สึกท้อถอย ซึ่งเป็นสิ่งที่คนทำงานสังคมอาจต้องเผชิญ แต่สิ่งสำคัญคือการตระหนักว่า “ถ้าเราลงแรงทำอะไรบางอย่าง ต่อให้ล้มเหลว ก็ได้เรียนรู้ว่าเราพยายามอย่างที่สุดแล้ว” สิ่งที่เราทำได้คือแก้ไข พัฒนา และเดินหน้าต่อไป

ปัจจุบัน โลกเปลี่ยนไปเร็วมาก สังคมมีเครื่องมือใหม่ตลอดเวลา เพราะเฉพาะการเท่าทันการเรียนรู้ใหม่เป็นเรื่องสำคัญ เช่นเดียวกับการมีชุดความคิดที่เป็นระบบเพื่อจะจัดการองค์กรให้เป็นระบบระเบียบเช่นกัน

สำหรับคนที่สนใจสร้างพื้นที่เรียนรู้ และอาจมีความกังวลใจ ตุ้มมอบคำแนะนำไว้เพื่อเป็นกำลังใจว่า “เราเองก็กลัว กลัวทุกครั้งที่มีอะไรใหม่เข้ามา แต่เราจะทำ อยากบอกน้อง ๆ ให้กลัวเลย ไม่มั่นใจก็ทำเลย แต่ขอให้มีโอกาสเปิดรับความท้าทายใหม่ ๆ  และกระโดดลงไปในความท้าทายนั้น ให้มีโอกาสได้ลองทำบางอย่าง ถ้ามันล้มเหลวก็เรียนรู้มัน ถ้ามันสำเร็จ ดีงาม ก็ชื่นชม ชื่นใจ แล้วก็ไปต่อ เมื่อมันมีค่าต่อจิตใจของคุณ นี่แหละคือการเติบโตอย่างอกงามทางการศึกษา”

สุดท้าย ตุ้มฝากไว้ว่า "การทำพื้นที่เรียนรู้ ต้องวนกลับมาสู่การคิดว่าจะทำพื้นที่เรียนรู้แบบไหน อย่ายึดติดกรอบพื้นที่เรียนรู้สี่เหลี่ยม พื้นที่เรียนรู้อยู่ในใจเราได้เหมือนกัน การเดินทางของเรา เดินทางในใจก็พอแล้ว คือการพูดคุยและค้นหาตัวเอง สิ่งเหล่านี้จะทำให้เราเติบโต นอกจากนี้ตอบให้ได้ว่าเรามีเป้าหมายอะไรในการทำพื้นที่”