จุดเริ่มต้นของสำนักกิจกรรมกิ่งก้านใบ

กระบวนการสร้างการเรียนรู้เพื่อเด็กและเยาวชนเติบโตจนสามารถสร้างอาชีพได้

• วันที่ 1 รู้จักและเข้าใจตัวเอง : พาเด็ก ๆ สำรวจความน่ารัก ความภูมิใจในตัวเอง เท่าทันอารมณ์และความต้องการ ทบทวนความทุกข์ที่กำลังเผชิญอย่างละเอียด จากนั้นพาไปหาวิธีก้าวข้ามปัญหาด้วยตัวเอง
• วันที่ 2 ให้เด็กสร้างสรรค์ : เลือก 1 สถานการณ์ในชุมชนที่อยากเปลี่ยนแปลง วาดภาพการเปลี่ยนแปลงที่อยากเห็น วาดภาพสิ่งที่จะต้องทำเพื่อให้การเปลี่ยนแปลงนั้นเป็นจริง จากนั้นเลือกกิจกรรมที่จะทำตามเกณฑ์ 1. เป็นตัวเอง 2. ดีกว่าเก่า 3. ตอบเป้าหมาย (ให้ตั้งเป้าหมายก่อน) 4. ทำได้จริง (มีศักยภาพที่จะทำได้จริง) แล้วนำเสนอให้ทุกคนในค่ายรับรู้และช่วยแนะนำ
• วันที่ 3 เรียนรู้การเงิน : อธิบายเรื่องเอกสารการเงินและวิธีการจัดการ รวมถึงการทำรายงานกิจกรรม เพื่อที่เมื่อไปทำกิจกรรมจริงจะได้ทำเองได้ แม้จะมีพี่เลี้ยงช่วยประกบดูแลด้วยก็ตาม

บทเรียนสำคัญในการทำพื้นที่เรียนรู้

1. ต้องเข้าใจกลุ่มเป้าหมาย

ก่อนเริ่มต้นทำงาน กิ่งก้านใบพูดคุยกับเด็กในพื้นที่ โดยเฉพาะเด็กในกลุ่มเปราะบางที่มีพฤติกรรมเสี่ยงต่อการทำผิดกฎหมายว่าพวกเขาต้องการอะไรบ้าง คำตอบคือ เด็กไม่มีพื้นที่สร้างสรรค์ให้แสดงออก เพราะฉะนั้นงานของกิ่งก้านใบคือการเป็นพื้นที้ปลอดภัยให้เด็ก ๆ ได้มาสร้างสรรค์และแสดงความเป็นตัวตนของเขาออกมา

2. การร่วมมือกับผู้อื่น

2.1. ตอนเริ่มต้น มีเครือข่ายอยากทำเรื่องการเรียนรู้กับกิ่งก้านใบ แต่ยังมีหลายเรื่องที่แต่ละคนไม่เข้าใจ กระทั่งพี่ตั้ม กลุ่มดินสอสี พาไปเรียนรู้หลายเรื่องจนเข้าใจการทำงานด้านการเรียนรู้ จึงต้องยกเครดิตให้พี่ตั้มที่พาขบวนเครือข่ายไปได้ไกล  เป็นสิ่งที่ทำให้เรียนรู้ว่าถ้าเราจะสร้างพื้นที่เรียนรู้ ไม่ใช่การทำด้วยตัวคนเดียวแต่ต้องหาเครือข่ายด้วย

2.2. เดิมทีอุตรดิตถ์ติดยิ้มเคยจัดกิจกรรมในสวนที่มีรั้วล้อม รับเฉพาะคนที่ลงชื่อหรือมีส่วนเกี่ยวข้องเท่านั้น จนกระทั่งเข้าสู่ปีที่ 5 ประสบการณ์ที่ผ่านมาทำให้เรียนรู้ว่าต้องทำงานร่วมกับคนอื่น เช่น ชุมชน กลไกท้องถิ่น และหน่วยงานอื่นๆ เพื่อช่วยกันพัฒนาศักยภาพเด็กและเยาวชน กลุ่มกิ่งก้านใบจึงเปิดออฟฟิศอยู่กลางชุมชนและเปิดพื้นที่ให้ทุกภาคส่วนได้เข้ามามีส่วนร่วมในการจัดกิจกรรม ทั้งหน่วยงานรัฐ ราชภัฏ รวมถึงผู้ใหญ่ในชุมชน ที่ยินดีให้มีคนนอกพื้นที่มาเข้าร่วมกิจกรรม เพราะชาวบ้านค้าขายได้ และพื้นที่สร้างสรรค์ของกิ่งก้านใบทำให้ลูกหลานมีคุณภาพที่ดีขึ้นด้วย

3. ปรับตัวกับวิกฤตที่คาดไม่ถึง

โควิด-19 ระบาดตั้งแต่ปี 2562 หลายงานต้องหยุดพักเพราะคนไม่สามารถพบปะรวมตัวกันได้ พื้นที่เรียนรู้เองก็ได้รับผลกระทบโดยตรงเช่นกัน เป็นช่วงเวลาให้แต่ละพื้นที่ปรับกิจกรรมและพื้นที่เพื่อให้ยังสามารถทำงานได้  และได้สำรวจตัวเองว่ามีจุดแข็ง จุดอ่อนอะไรบ้าง ยังต้องพัฒนาอะไรอีกบ้าง คำถามสำคัญที่เกิดขึ้นคือ ทำอย่างไรให้พื้นที่สามารถอยู่ได้ด้วยตัวเอง แม้ไม่มีแหล่งทุนสนับสนุน หรือต้องเผชิญกับภาวะวิกฤตที่ไม่คาดคิดอีกครั้ง ซึ่งเป็นเรื่องยากที่สุด ตอนนี้ทีมงานก็กำลังเรียนรู้วิธีการขายของ/ผลิตภัณฑ์ และทำธุรกิจ เพื่อให้มีโมเดลแก้ไขปัญหาที่ชัดเจนต่อไป

4. การวัดผลกิจกรรม

กิ่งก้านใบวัดผลกิจกรรมหลายวิธี ได้แก่ แบบสอบถาม บันทึกการเรียนรู้ของเด็กหลังจบกิจกรรม ฟังสิ่งที่เด็กสะท้อนในวง สังเกตพฤติกรรมทั้งในเวลาทำกิจกรรมและอยู่ร่วมกับเพื่อน รวมถึงดูจากการทำงานจริงของเขา ว่าก่อนเข้าร่วมกิจกรรมและหลังเข้าร่วมมีการเปลี่ยนแปลงอย่างไรบ้าง เพื่อนำไปปรับปรุงและพัฒนากิจกรรมให้เหมาะสมกับกลุ่มเป้าหมายมากขึ้น

5. ทำงานร่วมกันบนความแตกต่าง

แต่ละองค์กรในเครือข่ายพื้นที่เรียนรู้มีความแตกต่างกัน เช่น ขับเคลื่อนหลากหลายประเด็น วิธีการบริหารที่ต่างกัน หรือมีความคิดความเชื่อทางการเมืองที่แตกต่างกัน สุดท้ายเราไม่ได้เปิดวงเพื่อถกเถียงกันเรื่องการเมือง เพราะเป็นประเด็นอ่อนไหว อุตรดิตถ์ยังไม่ไปถึงจุดแตกหักเด่นชัด เรายังทำงานเพื่อเป้าหมายร่วมกันอยู่ ส่วนความคิดความชอบที่ไม่เหมือนกัน เราจะไม่ก้าวก่ายกัน มองเพียงเป้าหมายในการทำพื้นที่เรียนรู้เท่านั้น

หลุมพรางที่อยากบอก

Related Content